Schaken is een boeiende denksport maar een van de nadelen is dat een partij erg lang kan duren als de spelers ruim de tijd nemen voor iedere zet. Bij blitzchess voorkom je urenlange schaakpartijen doordat de denktijd voor de spelers beperkt is. Hier vind je meer informatie over deze nieuwe en zeer uitdagende tak van denksport.
Wat is blitzchess?
Blitz chess is een variant van snelschaken waarbij beide spelers in totaal minder dan 10 minuten denktijd hebben. Er zijn twee andere varianten: rapid schaak met een speeltijd van meer dan 10 minuten, maar minder dan 60 minuten en bullet schaak met een speeltijd van minder dan 3 minuten per speler.
De tijdslimiet is gebaseerd op een gemiddeld spel met 60 zetten. In sommige gevallen van blitz chess hebben beide spelers een vaststaande tijd van 10 seconden om hun zet te doen, in andere gevallen krijgen ze een minimum aantal minuten (vaak 3) en wordt elke zet een aantal seconden toegevoegd – meestal 2 seconden per zet. De toegevoegde tijd voorkomt dat een speler op een gegeven moment helemaal geen tijd meer heeft en dat daardoor de partij ten einde komt.
Regels voor het snelschaken
Het snelschaken kent een aantal regels die afwijken van de regels bij het gewone schaakspel.
Zo is het niet verplicht om je zetten te noteren. Dit is nogal logisch omdat je daar nauwelijks de tijd voor hebt bij het snelschaken, maar voor de duidelijkheid is dit officieel opgenomen in het reglement.
Een direct gevolg van deze regel is dat je geen herhaling van zetten kunt claimen omdat bij het normale schaakspel de notering van de zetten hiervoor het bewijs is. Bij snelschaken is er in dit geval dus geen basis voor de claim.
Om winst te claimen als de tijd van je tegenstander verstreken is, dien je je eigen klok eerst stil te zetten. Pas dan wordt, als jouw vlag nog niet is gevallen en die van je tegenstander wel, de claim aan je toegewezen. Vergeet je je eigen klok stil te zetten, dan kan het voor komen dat je eigen vlag ook valt.
Afgezien van deze afwijkingen zijn de regels voor het snelschaken nagenoeg hetzelfde als voor het gewone schaken.
Hoe leer je snelschaken?
Schaken onder tijdsdruk geeft een totaal nieuwe dimensie aan het, toch al niet gemakkelijk te leren, traditionele schaakspel. Het is daarom beter om eerst gewoon schaken te leren en pas wanneer je de strategieën hiervan onder de knie hebt, over te stappen op snelschaken.
Snelschaken online is een ideale manier om te oefenen. Omdat je tegen een computer speelt, die geen denktijd nodig heeft en daardoor direct een tegenzet doet, kun je een gewone schaakpartij zonder moeite veranderen in snelschaken. Een ander voordeel van online schaakcomputers is dat deze vaak openingen en zetten kan analyseren en suggesties kan maken om je spel te verbeteren. Je kunt bovendien de moeilijkheidsgraad instellen zodat je op je eigen niveau tegen de computer kunt spelen.
Zo gauw je zelfstandig wat ervaring hebt opgedaan, is het leuk om in clubverband te spelen. Gelukkig is deze denksport steeds populairder aan het worden waardoor je in diverse plaatsen bij de schaakvereniging terecht kunt voor een partijtje snelschaak.
Snelschaken in Nederland
Je kunt bij diverse schaakclubs in Nederland terecht om het snelschaken met anderen te oefenen. Meestal zijn deze clubs niet specifiek voor de snelle variant maar zijn het ‘normale’ schaakclubs die snelschaken als optie bieden.
Dat snelschaken in Nederland inmiddels ook landelijk erkend is, blijkt wel uit de open Nederlandse Kampioenschappen die jaarlijks gehouden wordt. Dit toernooi is inmiddels door de jaren heen door diverse verschillende schaakclubs georganiseerd. Voor de jongere spelers is er een NK snelschaken voor de jeugd.
Snelschaken op internationaal niveau
De Noorse grootmeester Magnus Carlsen en de Rus Alexander Grischuk zijn beide verantwoordelijk voor de winst van 4 van de laatste 6 Rapid & Blitz chess Casino Zonder Cruks wereldkampioenschappen. Beide hebben een imposante lijst van overwinningen in diverse internationale schaaktoernooien op hun naam staan. Dit toont wel aan dat er vrijwel geen snelschakers zijn op topniveau die alleen in snelschaken specialiseren.
De hoogstgeplaatste Nederlander op de internationale ranglijst van snelschaken is Anish Giri. Ook hij heeft met vier nationale schaak kampioenschappen op zijn naam en deelname aan diverse schaak olympiades al jarenlang ervaren in het professioneel schaakcircuit.
Voor vrouwelijke schakers is er een apart wereldkampioenschap. Een van de grote favorieten hier is de Chinese Hou Yifan, de nummer een van de vrouwen op de ranglijst van de mondiale schaakorganisatie FIDE en winnaar van het wereldkampioenschap Rapid chess van 2017. Maar ook Nana Dzagnidze uit Georgië is het vermelden waard, want zij won het wereldkampioenschap Blitz chess in 2017.